Zukkolar o‘yini

Skvoshni ko‘pincha katta tennis bilan chalkashtirishadi, biroq bu sportning raketkali turi orasida alohida va mustaqil turidir. Bu unutilmas hissiyotlar, kardioyuklama va oddiy qoidalarning ajoyib uyg‘unligidir. Yana tanani (va aqlni) chiniqtirish va foydali tanishuvlar uchun mukammal sport. U haqida batafsil so‘zlab beramiz.

Skvosh tarixi

XIX asrning o‘rtalarida bir kuni Londonning nufuzli maktabining ikki o‘quvchisi do‘stini kutishdan zerikmaslik uchun charm to‘pni maktab devoriga tashlab, uni raketkalar bilan urishga qaror qilishdi. Shu tariqa ushbu sport paydo bo‘ldi. U esa o‘z nomini devorga urilganda tom ma’noda yalpayadigan (ingliz tilida squashed) yumshoq va ichi bo‘sh kauchuk to‘pdan foydalanishni boshlanganidan keyin oldi.

XIX asrning o‘rtalarida va oxirida skvosh haqida deyarli barcha eslatmalar Angliyaning nufuzli o‘quv yurtlari bilan bog‘liq. O‘yin Britaniya koloniyalarida faol rivojlanib, tobora ommalashib borgan. Skvoshni Hindiston va Avstraliyada o‘ynashgan. XX asr boshida ilk marotaba skvosh standartlari shakllantirildi, biroz vaqt o‘tgach, 1928-yilda Buyuk Britaniyada birinchi skvosh assotsiatsiyasi paydo bo‘ldi.

Skvosh Amerika, Kanada, Misr, Pokiston va boshqa mamlakatlarda nisbatan tezlik bilan rivojlana bordi. Asta-sekin, ammo jadal sur’atda bu sport elita toifasidan ommaviy darajaga o‘tdi. Ommalashishdagi keskin sakrash 1970-yillarda Janubiy Amerika va Osiyo mamlakatlarida paydo bo‘lishi tufayli yuz berdi. 1967-yilda birinchi marta skvosh bo‘yicha jahon chempionati bo‘lib o‘tdi. Avstraliyalik sportchilar yillar davomida palma daraxtini ishonchli tarzda qo‘lga kiritishdi. 1973-yilda yetakchilik pokistonlik futbolchilarga o‘tdi va 15 yildan ortiq vaqt
davomida hech kim ularni mag‘lub eta olmadi. 2000-yilga kelib Butunjahon skvosh federatsiyasi 143 davlat va 48 mingta kortni tashkil etdi. Hozirda federatsiyaga a’zo davlatlar soni – 188ta, kortlar soni esa 55 mingdan ortiq.

Skvosh o‘zi nima

Skvosh – yopiq joylarda (skvosh kortida) to‘p va raketka bilan o‘ynaladigan o‘yin. Ko‘pincha yakkama-yakka o‘ynaladi, lekin ikki kishiga ikki kishi o‘ynasa ham bo‘ladi. O‘yinchilar navbat bilan old devorga raketka bilan to‘pni urishadi. To‘pni havodan yoki poldan bir marta sakrashingizdan keyin urishingiz mumkin. Ular kortning istalgan devoridan to‘g‘ridan-to‘g‘ri zarbalar va rikoshetlardan foydalanadilar. Aut chiziqlari va to‘pni uzatish uchun maxsus belgilar mavjud. Old devordan sakragandan keyin to‘pni urishga ulgurmagan kishi ochko yo‘qotadi yoki autga tushadi. Bir nechta mashg‘ulotlar bilan shug‘ullangan holda asosiy ko‘nikmalarni egallash juda oson. Bir bir necha oy o‘tgach esa o‘zingizni birinchi sport musobaqalarida sinab ko‘rishingiz mumkin.

Skvosh kimlarga mo‘ljallangan

Skvoshni mutlaqo barcha toifadagi bolalar va kattalar ham cheklovlarsiz o‘ynashi mumkin. Bolalarni uch yoshdan boshlab o‘rgatish mumkin. Shu bilan birga jismoniy yuklovlarga tayyor turish talab etiladi. O‘yin tarkibiga kiradigan mashqlar ko‘p qirrali va funksionaldir: tashlanish, burilish, yugurish, engashish. Yana tezda qaror qilish va kortda fikrlashga tayyor turish kerak bo‘ladi.

Skvoshning sog‘liqqa qanday foydasi bor

Skvosh organizm va mushaklar guruhining turli tizimlari ishlashi nuqtai nazaridan sportning eng foydali turlaridan biri sanaladi. Mashg‘ulotlar vaqtida yuklama tananing o‘ng va chap qismlariga, qo‘l va oyoqlar, yurak-qon tomir tizimi, nafas olish va ko‘rishga bir xilda tushadi. Albatta, o‘yinchining miyasi ham bosim ostida bo‘ladi.

Yurak-qon tomir tizimlarini mustahkamlaydi. Skvosh – yurakni baquvvat qiladigan va qon aylanishni yaxshilaydigan intensiv kardiomashg‘ulotdir. Muntazam mashg‘ulotlar yurak-qon tomir tizimlari kasalliklari: gipertoniya, yurak ishemik kasalliklari, insult, ateroskleroz, yurak yetishmovchiligi, metabolik sindrom xavfini kamaytiradi. Agar shu kasalliklarning qaysinisidir bor bo‘lsa, o‘yindan avval albatta vrach bilan maslahatlashish zarur!

Egiluvchanlik va bo‘g‘imlar harakatchanligini yaxshilaydi. Vaqt o ‘tishi bilan bo‘g‘imlar qayishqoqligini yo‘qota boshlashiga qaramay, mo‘tadil jismoniy yuklamalar ularni mustahkamlashga va yanada harakatchan qilishga yordam berishi mumkin. Skvosh diqqatni jamlash va epchillikni o‘stiradi, chunki o‘yinda tanangizning mutlaq mutanosib harakati talab etiladi. Chaqqon bo‘lish va barcha kutilmagan burilishlarga yashin tezligida javob qaytarishingiz.

Kaloriyani yo‘qotadi. Skvosh o‘ynash vaznni mo‘tadil saqlab turishda xizmat qiladi va ko‘pgina kasalliklarning omili hisoblanmish semizlik bilan kurashda yordam beradi. Bir soat skvosh o‘ynash 600 dan 1000 kilokaloriyani yoqishi mumkin! Aytgancha, skvosh boshqa sport turlari bilan ham ancha yaxshi chiqishadi. Masalan, yoga o‘yindan keyin tinchlantiradi, cho‘zilish partiyaga yaxshigina tayyorlaydi (undan keyin qayta tiklaydi ham), funksional trening esa (skvoshdan bir kun o‘tgach) qo‘shimcha muvofiqlashtiruvchi mashg‘ulot bo‘ladi.

Psixokognitiv mashg‘ulot. Skvosh – nafaqat jismoniy, balki taktik o‘yin hamdir. U miyani rag‘batlantiradi, diqqatni va reaksiyani yaxshilaydi. Siz tafakkuriy faolligingizni rivojlantirasiz, yo‘l-yo‘lakay qaror qabul qilasiz va o‘yinning doimiy o‘zgarib turuvchi shartlariga javob qaytarasiz. Birvarakayiga olib boriladigan jismoniy faollik esa stress darajasini kamaytiradi va endorfinlar ishlab chiqarilishi hisobiga kayfiyatni yaxshilaydi.

Yolg‘izlikdan saqlaydi. Do‘stlar yoki sheriklar bilan o‘ynash, qiziqishlari bir odamlarning klub jamiyatiga borish imkoni ijtimoiy aloqalarni kengaytiradi. Skvosh sportning ancha xavfsiz turidir – u istalgan yoshda o‘ynash uchun mos keladi.

Osteoporozning oldini oladi. Qizg‘in harakatlar va o‘yindagi faollik almashinuv jarayonlarini, organizmdagi quruvchi mikroelementlarning sintezini rag‘batlantiradi va shu bilan osteoporoz (suyaklarning mo‘rtlashishi va sinishi bilan namoyon bo‘ladigan kasallik) xavfini kamaytirgan holda, suyak to‘qimasini mustahkamlaydi.

Gavda mushaklarini mustahkamlash. Skvosh turli muskul guruhlarini, ayniqsa muvozanatni saqlashga, tanani makonda barqarorlashtirish va bel jarohatlarini oldini olishga javob beradigan qorin mushaklarini mashq qildiradi.

Raketkalar

Skvosh o‘ynash uchun raketkani tennis raketkasi bilan almashtirib bo‘lmaydi. U yengilroq bo‘lishi va yangi boshlayotganlar uchun muhimi – arzonroq bo ‘lishi lozim. Skvosh raketkasining ikki turi mavjud:
 an’anaviy oval shaklidagi;
 tomchisimon.

Farqi zarba beradigan qismning joylashgan o‘rnida. An’anaviylarida u – markazda, tomchisimonlarida esa – raketka ramkasining yuqori qismiga yaqinroq bo‘ladi.

Poyabzal

Skvosh uchun poyabzal alohida e’tiborga arziydi, axir sizdagi o‘sish unga bog‘liq. Yaxshisi birdaniga skvosh uchun krossovka xarid qilgan ma’qul. Ular polga yaxshi tiraladigan markasiz tagcharmga ega. U interval yugurish va keskin to‘xtash uchun ideal mos keladi.

Skvoshning ommalashishi

Skvosh butun dunyo bo‘ylab ulkan dong taratgan. U o‘zida javob qaytarishning tezligi, uddaburonligi va strategik fikrlashni mujassamlashtirgan. Skvosh yozgi Olimpiya o‘yinlari tarkibiga kiritilgan. Mazkur o‘yinni tashkillashtirish va rivojlantirish bilan shug‘ullanadigan ko ‘plab sport ligalari va federatsiyalari mavjud. Ulardan eng taniqlisi – xalqaro darajadagi chempionatlar va turnirlarni o‘tkazadigan Professional Squash Association (PSA) hisoblanadi. Skvosh bo‘yicha musobaqalar turli formatda o‘tkaziladi – alohida matchlardan tortib jamoaviy turnirlargacha. Eng nufuzli va taniqli turnirlar o‘rtasida British Open, US Open va World Championships ni aytib o‘tish mumkin.

O‘yin kimlarga yoqadi

Skvosh auditoriyasi cheklanmagan! Byuti-muhit kishilariga u ma’qul keladi, chunki qomatni yaxshigina raso qiladi; akademik doiralar namoyandalariga – chunki strategik fikrlashni chiniqtirish mumkin. Yoshlarga – chunki juda quvnoq o‘yin, kattalarga – chunki kompaniya bo‘lib o‘ynash mumkin. Bundan tashqari, skvosh qisqa vaqt oralig‘ida bir vaqtning o‘zida psixologik yengillik bilan yuqori intellektual va tanani yengillatish hissini berganligi sababli, uni katta biznes odamlari juda yaxshi ko‘rishadi. Ular uchun bu juda zich ish jadvalida zerikarli
bo‘lmagan jismoniy faoliyat bilan shug‘ullanish, biznes aloqalarini o‘rnatish va shunchaki muloqot qilishning ajoyib usulidir.

Inessa Kardapalova, BeFit Eco klubi katta murabbiyi: Men sportning turli ko‘rinishlarini sinab ko‘rganman, biroq hech qaysisi meni butkul o‘ziga jalb qila olmagan. Va men skvosh bilan tanishganimda, ilk zarbadayoq ishqiboz bo‘lib qoldim. Men birdaniga murabbiy bilan shug‘ullana boshladim, haftada ikki, uch, behs marta! Dunyoning biirnchi raketka egasi bo‘lmoqchi edim, lekin Amirliklardagi birinchi raketka egasiga aylandim va bundan ham juda baxtiyorman. Bu judayam jo‘shqin, shiddatli o‘yin, sen faqatgina ko‘p yuguribgina qolmay, ko‘p o‘ylaysan ham: taqsimlash, strategiya, javob qaytarish va fikrlash tezligi. Skvoshning yana bir ajoyib jihati, unda yosh chegarasining yo‘qligi. Amalda uch yoshdan boshlab odam shunchaki harakatlana oladigan istalgan yoshgacha. Darvoqe, 72+ o ‘yinchilar ularda ham rasmiy reyting bo‘lishiga erishishdi. Bu tanangiz va aqlingizni doimiy tonusda saqlab turish uchun eng yaxshi o‘yin!

BeFit Eco: Maxtumquli ko‘chasi, 71 (Eco Park)
Ilk mashg‘ulotlarga quyidagi telefon raqami orqali bilan yozilish mumkin: +998
99 205-00-33