Skip to main content

O‘q otish eng “kam tanilgan” sport turlaridan bo‘lsa-da, ayni paytda hammaga ma’qul kelishga ulgurdi. Biz, O‘zbekistonning to‘pponchadan eng yaxshi o‘q otuvchisi Vladimir Svechnikov bilan suhbatlashib, sportchilarning qurollari va musobaqalar qanday o‘tayotganini aniqroq bilishga urindik.

Aniq nishonga: to‘pponchadan eng yaxshi o‘q otuvchi Vladimir Svechnikov bilan suhbat, 7men.uz

Vladimir Svechnikov

Intervyudan oldin siz o‘q otishni to‘pponchadan emas, miltiqdan boshlaganingizni aytib ulgurgandingiz.

Sport karyeramning eng boshida ushu, karate, qo‘l jangi, boks kabi sport turlarini sinab ko‘rdim. So‘ng o‘zimni basketbol, futbol kabi jamoaviy sport turlarida ham tekshirib ko‘rdim. Keyin otam o‘q otish bilan shug‘ullanishga urinib ko‘rishimni taklif qildi. Ilk marta miltiqni qo‘limga olib, birinchi o‘qni uzganimda, bu sport turi men uchun ekanligini angladim.

Dastlabki olti oy miltiqdan o‘q otish bilan shug‘ullandim va birinchi musobaqalarda past natijalar ko‘rsatdim. Murabbiy menga to‘pponchadan o‘q uzishni taklif qildi, u darhol mendagi qobiliyatni ko‘ra oldi. So‘ng to‘pponchaga o‘tishga qaror qildik. Mening yo‘lim shu yerdan boshlandi.

■ Birinchi yirik g‘alabangiz qaysi edi?

Birinchi yirik g‘alabam 2014-yilda Xitoyning Nankin shahrida bo‘lib o‘tgan o‘smirlar Olimpiya o‘yinlari bo‘ldi. “Mikc” mashqida bolgariyalik sherigim bilan oltin medalni qo‘lga kiritdik! O‘q otish bo‘yicha O‘zbekiston terma jamoasi tarixda birinchi marta Olimpiya medaliga ega bo‘ldi.

■ Ushbu g‘alabani qanday qabul qildingiz?

Taqdirlash marosimi tugagach, ancha vaqt davomida zafar qozonganimizga ishonolmadim. Ko‘pchilik g‘alaba bilan tabriklashdi. Bizni intervyu berishga chaqirishdi, shunda mazam qochdi, shu yerlik shifokorlar meni tez tibbiy yordam punktiga olib borishlari va nafas beruvchi niqobni taqishlariga to‘g‘ri keldi. O‘zimga kelib, qanchalar katta, mashaqqatli mehnat meni g‘alabaga yetaklaganini angladim.

Aniq nishonga: to‘pponchadan eng yaxshi o‘q otuvchi Vladimir Svechnikov bilan suhbat, 7men.uz

  • Kostyum CARUSO
  • Ko‘ylak BARBA
  • Bo‘yinbog‘ CASTELLO D’ORO
  • Poyabzal TESTONI
  • Taqdim qilingan NEW MILLENNIUM CONCEPT STORE 

Bugungi kunga qadar qo‘lga kiritgan eng so‘nggi g‘alabangiz qaysi?

2023-yilda Xitoyning Xanchjou shahrida bo‘lib o‘tgan Osiyo o‘yinlarida qo‘lga kiritgan bronza medalim. Jamoamiz 20 yildan ortiq vaqt davomida to‘pponchadan o‘q otishning yakkalik bahslarida hech qanday medal qo‘lga kirita olmagan.

■ Siz uchun qaysi g‘alabangiz qiymatliroq?

Men qo‘lga kiritgan barcha medallar orasidan — Xanchjoudagi Osiyo o‘yinlarida individual chiqishda qo‘lga kiritganim bronza medali bo‘lishi kerak. Shuni ta’kidlashni istardim, men ko‘prog‘iga tayyor edim, lekin raqibimga atigi 0,4 ochkoga yutqazib, uchinchi o‘rinni egalladim, bundan biroz siqildim ham.

Turli sportchilar mashg‘ulotlar davomida har xil jismoniy mashqlarga urg‘u berishadi. O‘q otuvchilar nima bilan shug‘ullanishadi?

Mashg‘ulotlardan asosiy maqsad mushaklarni barqaror holatga tayyorlash, tana muvozanatini qanday saqlashni va tepkini silliq bosishni o‘rganishdir. Mushaklarning muvozat holatini bir harakatni qayta-qayta bajarish uchun mashq qilamiz, tana esa minimal tebranishlarni amalga oshirishi kerak — ayniqsa o‘q otish paytida. Shuning uchun ham biz mushak massasini to‘plashdan va og‘ir vazn bilan mashq qilishdan qochishimiz lozim.

Musobaqalar oldidan yugurish yo‘lakchasida ko‘p mashq qilaman, yugurish bir vaqtning o‘zida barcha mushaklarni mustahkamlaydi. Oyoqlarimga alohida e’tibor beraman, chunki barcha hayajonimiz oyoqlarimizga “ketishi” kerak. Planka — bu yadroni mustahkamlash uchun ajoyib mashq. Orqa mashqlari ham muhim, lekin faqat o‘z vazningizdan foydalaning. Turnikda osilish kerak, shunda mushaklar monoton holatga “odatlanadi”. Nafas olish mashqlari ham bor, autogennik mashg‘ulot mavjud, ko‘zingizni yumganingizda o‘zingizni o‘q otish maydonchasida his qilib, qanday otishingizni tasavvur qilasiz — hamma narsani eng mayda detallarigacha miyangizda bajarasiz.

Aniq nishonga: to‘pponchadan eng yaxshi o‘q otuvchi Vladimir Svechnikov bilan suhbat, 7men.uz

O‘q otish amaliyotingiz qandaydir tarzda do‘stlaringiz bilan munosabatlaringizga ta’sir qiladimi? Balki biron bir hazil yoki shunga o‘xshash nimadir bor bo‘lsa kerak?

Do‘stlarim boshida shunday iboralar aytib hazil qilishardi; o snayper, killer, u bilan hazillashmang, aks holda otib tashlaydi va hokazo. Parkdagi o‘q otish maydonchasiga boraylik, deyishardi.

■ Boshidanoq o‘z to‘pponchangiz bo‘lganmi?

Ilk davrlardan o‘zimizgina ishlatadigan to‘pponchamiz yo‘q edi. Ular jamoadagi eng yaxshi sportchidan keyingisiga o‘tardi. Aslida, jiddiy olib qaralsa, bu to‘pponchalar har bir sportchiga moslashtirilgan bo‘lishi kerak.

Aniq nishonga: to‘pponchadan eng yaxshi o‘q otuvchi Vladimir Svechnikov bilan suhbat, 7men.uz

■ Qanday moslashtirishadi?

Bu yerda eng muhim bo‘lgani to‘pponcha sopidir. Miltiqlarda ham, to‘pponchalarda ham ular ajratib olinadigan bo‘lgan va yangi egasining qo‘liga mos ravishda yog‘ochdan yo‘nib yasalgan; Ammo yoshligimda bizda oddiy, “standart” sopli to‘pponchalar bor edi, ular imkon qadar hammaga mos kelishi kerak edi. Hozir esa har birimizda alohida to‘pponcha bor, tutqichlari biz uchun maxsus kesilgan.Endi bizda hamma uchun to‘liq moslashtirilgan shaxsiy to‘pponchalar mavjud.

Harakatlaringiz bilan raqibingizga ta’sir o‘tkaza olmasligingizdan tashvishlanmaysizmi? Hatto bilyardda ham o‘yinchilar stolga navbatma-navbat kelib, to‘plarning holatini o‘zgartiradilar, bu raqibning vaziyatiga ta’sir qiladi. Siz esa faqat maqsadingiz sari borasiz.

Bizning sport turimiz kontaktsiz bo‘lgani uchun, har bir otuvchi o‘zi kurashadi. Ammo shunday sportchilar borki, ular ataylab xalaqit qiladi yoki chalg‘itishga harakat qiladi. Misol uchun, o‘q uzgandan so‘ng stolga to‘pponcha bilan urishlari mumkin (xuddi g‘azablangandek). Shuningdek, finalda muxlislar baland ovozda baqirishlari, hushtak va qarsak chalishlari, shu bilan sportchilarni bezovta qilishlari hamda ularga bosim o‘tkazishlari mumkin.

Musobaqalar odatda qanday o‘tadi? Hatto jonli efirda ham buni tushunish qiyin: hamma bir vaqtning o‘zida otadi, keyin yana bir marta — so‘ngra g‘olib e’lon qilinadi.

Mashq qilish uchun sportchilarga 60 ta saralash zarbasini bajarish uchun 75 daqiqa vaqt beriladi. Har kim o‘z tezligida otadi, asosiysi — ajratilgan vaqtida ulgurish. Keyingi bosqich — final. Unga butun mashq natijalariga asoslangan sakkizta eng yaxshi natijalar kiritilgan. Finalda barcha oldingi natijalar nolga qaytariladi va sportchilar teng sharoitlarda kurashni boshlaydilar. Final uchta g‘olib qolmaguncha, sportchilarni  bitta-bittadan o‘yindan chetlashtirish tizimi bo‘yicha o‘tkaziladi.

Hamma narsa ko‘ringani kabi oddiy emas! Ma’lumki, bu sport turida xato qilmaslik shart. Bitta xato boshqa yaxshi natijadan ko‘ra asosiy o‘ringa chiqib olishi mumkin.

Bizning sport turimizda hech narsani oldindan aytib bo‘lmaydi. Eng yomoni, qurol sizga noma’lum sabablarga ko‘ra buzilishi. Buzuq qurol bilan musobaqada qatnashishning iloji bo‘lmaydi.

Aniq nishonga: to‘pponchadan eng yaxshi o‘q otuvchi Vladimir Svechnikov bilan suhbat, 7men.uz

■ Ochkolar soni teng bo‘lib qolishi ham mumkinmi?

Ha, bu holatda shot-off — birinchi mag‘lubiyatga qadar otishma o‘tkaziladi. O‘zbekiston chempionatida menda shunday holat bo‘lgan edi, o‘shanda uchinchi o‘rin uchun o‘q otishimga to‘g‘ri kelgan. Har bir otuvchi bittadan o‘q uzadi va uni aniqroq urgan kishi g‘alaba qozonadi. Bitta zarbada bir xil natijaga erishish juda qiyin, chunki endi hisob o‘ndan o‘ngacha saqlanadi. O‘sha jarayonda men birinchi bo‘lib o‘q uzdim va 10,5 (maksimal — 10,9) zarba berdim. Keyin raqibim ham 10,5 oldi! Yana otishimiz kerak edi, mening navbatdagi zarbam eng yaxshisi bo‘ldi va kumush medal uchun kurashni davom ettirdim.

Hayotda boshqalar qila olmaydigan narsani o‘q otish tufayli qila olishingiz mumkinligini payqadingizmi?

Menda stressga chidamlilik yaxshi shakllandi deb o‘ylayman. Ziddiyatli vaziyatlarda nima sodir bo‘layotganini hushyorlik bilan baholayman. Musobaqalarda qatnashish tajribasi tufayli hayotda o‘zimga bo‘lgan ishonchim ortdi.

Keyingi Olimpiadaga tayyorlanyapsizmi?

Keyingi olimpiya sikliga hozirdanoq tayyorgarlik ko‘rishni boshladim. Har bir kun muhim. Maqsadim — 2028-yilda Los-Anjelesda bo‘lib o‘tadigan navbatdagi Olimpiya o‘yinlariga lisenziya qo‘lga kiritib, yuqori natijaga erishish va O‘zbekiston bayrog‘ini shohsupaga ko‘tarish. Bunda to‘g‘ri maqsad  qo‘yish, uni rejalarga bo‘lish va har kuni yaxshilash lozim. Oldinda ulkan, mashaqqatli ish bor, sabrli va kuchli bo‘lish kerak.

Aniq nishonga: to‘pponchadan eng yaxshi o‘q otuvchi Vladimir Svechnikov bilan suhbat, 7men.uz

■ O‘q otish haqida siz bilmagan yana biron nimadir bormi?

Sport musobaqalari uchun professional pnevmatik to‘pponchalar odatda alyuminiy qotishmasi va zanglamaydigan po‘lat kabi yengil metallardan tayyorlanadi, og‘irligi 1 dan 1,2 kg gacha bo‘lib, narxi taxminan 10 ming dollar turadi.

To‘pponchalarning ajratib olinadigan sopi yog‘ochdan yasaladi, ular ma’lum bir sportchining qo‘liga mos keladigan o‘lchamda maxsus jihozlar bilan kesilishi mumkin. Sop asosan yong‘oq daraxti yog‘ochidan tayyorlanadi, chunki u qo‘ldagi namlikni yutmaydi, kengaymaydi va qurib ketmaydi.

Toʻpponchalarga siqilgan havo bilan toʻldirilgan gaz ballonlari biriktirilgan. Shuni taʼkidlash lozimki, ilgari bu rezervuarlar ichida karbonat angidrid boʻlgan, ammo vaqt oʻtishi bilan ularni yopiq joylarda oʻq otishda ishlatish taqiqlangan.

Sport toʻpponchalarida magazin yoʻq, ular har safar faqat bitta oʻq bilan toʻldiriladi.

O‘qlar qo‘rg‘oshinning o‘zidan yoki qo‘rg‘oshin va qalay qotishmasidan yasalgan bo‘lib, og‘irligi 0,5 g ga yaqin, tezligi taxminan 150 m/sek. Har bir o‘q bir martalik.

Zamonaviy musobaqalarda uzoq vaqtdan beri elektron nishonlardan foydalanilmoqda. Birinchidan, ularda o‘n, to‘qqiz, sakkiz va hokazolarga kirish uchun maydonlarni ko‘rsatadigan belgilar yo‘q. Bu shunchaki qora maydon, bu maydonni sakkizga yoki o‘nga ajratish o‘rnatilgan kompyuter tomonidan aniqlanadi. Ikkinchidan, o‘q aslida hech qayerga “tushmaydi”. Maqsad o‘qlar uchun “tuzoq” bo‘lib, nishonning perimetri bo‘ylab o‘rnatilgan elektron tutqichlar o‘q nishon bo‘shlig‘idan uchib o‘tayotgan paytda olingan nuqtani aniqlaydi. Bugungi kunda bir zarbada to‘plashingiz mumkin bo‘lgan eng yuqori ball — 10,9.

Ajablanarlisi shundaki, ko‘z nurining mukammal darajada bo‘lishi ham o‘q otuvchilar uchun yaxshi ota olish shartlaridan biri bo‘lolmaydi. Bundan tashqari, ko‘zning bir xil masofadagi ma’lum bir ob’ektga doimiy, uzoq muddatli konsentratsiyasi, ya’ni o‘q otish tufayli ko‘rish qobiliyati, qaytaga, vaqt o‘tishi bilan yomonlashadi.

Aniq nishonga: to‘pponchadan eng yaxshi o‘q otuvchi Vladimir Svechnikov bilan suhbat, 7men.uz

  • Kostyum CARUSO
  • Ko‘ylak BARBA
  • Bo‘yinbog‘ BARBA
  • Poyabzal BARRETT
  • Taqdim qilingan NEW MILLENNIUM CONCEPT STORE